Tiểu·từ·điển phương·ngữ Quảng·Bình (phần 2)

Xem phần 1 ở đây

Quy·ước chữ·viết·tắt:

Tiểu·từ·điển phương·ngữ Huế

Người·soạn: Nguyễn·Tiến·Hải, Ngô·Đức·Tài, Nguyễn·Minh·Hải.

Cập·nhật vào ngày 15 tháng 01 năm 2011.

Nhận·xét về một số đặc·điểm của phương·ngữ Huế:

  

1.    Các tiếng trong tiếng phổ·thông (tiếng Việt chuẩn quốc·gia hiện nay) có vần tận·cùng là t thì bị đổi thành c, ví dụ: nhất=> nhấc, cất=>cấc, ướt=>ước, mứt=>mức, tuất=>tuấc, chuột=>chuộc,...

2.    Các tiếng trong tiếng phổ·thông có vần tận·cùng là n thì bị đổi thành ng, ví dụ: san=>sangcần=>cầng, lăn=>lăng, nhưng lên vẫn đọc lên chứ không đọc lêng, phiên=>phiêng, can=>cang,

3.    Các tiếng trong tiếng phổ·thông có vần là anh thì bị đổi thành ăn (gần ân), ví dụ: chanh=>chăn, anh=>ăn,...

4.    Các tiếng có phụ·âm s bị đổi thành phụ·âm x

5.    Các tiếng có vần oi bị đổi thành vần oai, ví dụ: nói=>noái, khói=>khoái.

6.    Các tiếng có vần ach bị biến đổi thành vần gần với ăt, sách=>sắt

Bảng·kê dưới đây liệt·kê những từ người Huế dùng. Xin vui lòng xem thêm Tiểu·từ·điển phương·ngữ tỉnh Quảng·Bình.Có một số từ người Quảng·Bình và người Huế dùng chung chúng tôi không nhắc lại ở trong bảng này nữa.

Tiểu·từ·điển phương·ngữ Quảng·Bình

Người·soạn: Nguyễn·Tiến·Hải, Nguyễn·Minh·Hải.

Cập·nhật vào ngày 17 tháng 01 năm 2011. (558 mục·từ)

Nhận·xét về một số đặc·điểm của phương·ngữ tỉnh Quảng·Bình: 

• Các tiếng trong tiếng phổ·thông (tiếng Việt chuẩn quốc·gia hiện·nay) có dấu·ngã (~) thì thường được phát·âm thành dấu·nặng (.), ví dụ: đã => đạ, đũa => đụa, mỡ =>mợ,... 
• Một số ít tiếng có dấu hỏi bị biến thành dấu nặng: cửa => cựa, 

• Các tiếng có vần ưng => ơng. Ví·dụ: trứng => trớng, mừng=>mờng, đựng=>đợng,… 

• Vần ông => ôông. Ví·dụ: không => khôông, ông => ôông, công việc => côông việc, chồng sách => chôồng sách,... 

• Vần oc => ooc, vd: học => hoọc, đọc => đoọc, mọc => moọc, móc => moóc,...(nhưng điều này không phải luôn luôn đúng, ví·dụ: "con cóc" vẫn là "con cóc", ...) 

• Các tiếng có phụ âm nh => d (z), ví·dụ: nhiều => diều, nhãn => dản, nhà => dà,… 

• Các xã khác nhau trong tỉnh, thậm chí hai làng cạnh nhau cũng có tiếng nói khác nhau (đáng kể hoặc không đáng kể), cụ thể là cách phát âm các phụ âm và một số nguyên âm bị lệch chuẩn.

Ví·dụ, dân xã Hoàn·Trạch (huyện Bố Trạch) thường phát·âm các tiếng có phụ·âm đầu là d, gi thành r, ví dụ: con dao => con rao. Dân thôn Đại Nam 1, xã Đại Trạch, huyện Bố Trạch thường phát âm chữ d như chữ th trong các từ tiếng Anh this, that, the, ví dụ: dạ dày => dạ thày. Còn dân thôn Đại Nam 2 ở kế bên phát âm chữ mặn => ma..ạn,...

Quy·ước chữ·viết·tắt: