Từ đống đổ nát đến "kỳ tích kinh tế" ngoạn mục nhất thế kỷ 20, Nhật Bản đã làm những gì?

Chỉ trong vòng 23 năm, Nhật Bản đã vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, vượt qua những người khổng lồ như Pháp, Đức và Vương quốc Anh.

Nhà kinh tế học người Philippines Andrew J. Masigan đã phân tích về "phép màu kinh tế" của Nhật Bản sau thất bại trong Thế chiến II. Sau đây là nội dung lược dịch từ bài viết của ông trên trang Business World.

Lý do người Nhật có lối sống 'siêu sạch'

Một con phố ở Nhật Bản. Ảnh: Ian Dagnall/Alamy.

"Làm sao để đường phố sạch như vậy" là câu hỏi của hầu hết du khách lần đầu đến Nhật, dù không thấy thùng rác hay lao công.

Những học sinh ngồi ngay ngắn, cặp sách đặt trên bàn, háo hức được về nhà sau một ngày dài với 7 tiết học, mỗi tiết kéo dài 50 phút. Các em vẫn kiên nhẫn lắng nghe khi giáo viên dặn dò thời gian biểu ngày mai. Tiếp đến, như mọi ngày, giáo viên "chốt hạ" bằng câu: "Tất cả các em hãy vào vị trí dọn dẹp hôm nay. Dãy thứ nhất và thứ hai dọn sạch lớp học. Dãy ba và bốn dọn hành lang và cầu thang. Dãy năm sẽ dọn nhà vệ sinh".

Nhật Bản thay đổi cách gọi tên thành 'họ trước, tên sau'

Thủ tướng Nhật bản sẽ được gọi là Abe Shinzo
Reuters

Tên người Nhật viết bằng tiếng nước ngoài sẽ được sửa lại theo thứ tự truyền thống là "họ trước, tên sau" như nhiều nước văn hóa Á Đông.

Phụ nữ Nhật thèm tự do hơn kết hôn

Phụ nữ Nhật ngày nay không cần chồng để đảm bảo kinh tế vì họ đã đi làm, có tiền.

Mặc bộ váy trắng, tóc cài voan, Sanae Hanaoka đứng lặng lẽ trên cầu thang, chuẩn bị bước xuống lễ đường."Chà, mình thực sự đang làm điều này", người phụ nữ 31 tuổi tự nhủ. 

Đây không phải đám cưới truyền thống với hai người mà chỉ có một mình Hanaoka. Trong một phòng tiệc ở Tokyo, trước sự chứng kiến của bạn bè, Hanaoka tuyên thệ tình yêu dành cho chính bản thân. 

Sanae Hanaoka làm đám cưới với chính mình. Ảnh: New York Times.

Không lâu trước đây, phụ nữ Nhật quá 25 tuổi vẫn chưa kết hôn bị coi là bánh Giáng sinh, không thể bán được sau ngày 25/12. Ngày nay, những lời nhận xét tiêu cực ấy đã dần phai nhạt bởi xu hướng trì hoãn, thậm chí từ chối kết hôn của phái đẹp.

Nhật và Hàn Quốc làm gì nếu Triều Tiên tấn công?

Triều Tiên đã nhiều lần phóng thử tên lửa thời gian gần đây. (Ảnh: EPA)

"tên lửa địch phải mất ít phút mới bay được tới Nhật, và người dân cần tìm nơi trú ẩn trong các tòa nhà hoặc dưới hầm.

Dân Nhật còn được khuyên rằng, nếu một tên lửa đáp xuống ngay bên cạnh thì họ nên che miệng và mũi rồi chạy đi. Nếu ở trong nhà, họ cần tránh xa các cửa sổ để tránh bị kính văng vào người"

Nhật Bản thu hút nhân lực, người giỏi chỉ cần mất 1 năm có thể định cư

01:08 PM - 15/04/2017 Thanh Niên Online

Nữ Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Inada và Thủ tướng Abe. Ảnh: Reuters

Chính phủ Nhật gần đây có động thái mạnh mẽ thu hút nhân lực chất lượng cao đến định cư thu hút sự chú ý của dư luận nước ngoài.

Với động thái này, Thủ tướng Abe đang muốn biến nước Nhật thành một điểm đến dễ dàng, dễ sống và lí tưởng hơn đối với những nhân lực nước ngoài xuất sắc trên toàn thế giới. 

Ngày 18.1.2017 các báo lớn của Nhật đồng loạt đưa tin về việc chính phủ vừa thông qua chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao mới – dự kiến sẽ được đi vào thực hiện.

Cụ thể, nhân lực chất lượng cao sinh sống ở Nhật sẽ được xem xét được cấp vĩnh trú chỉ sau một năm sống tại Nhật. Đây là mức thời gian được coi là ngắn nhất trên thế giới để người nước ngoài lấy vĩnh trú ở một quốc gia.

Nếu không bừng tỉnh

Người Nhật duy tân theo Tây mà rầm rộ cứ như đi trẩy hội, quyết xoá bỏ những thói hư tật xấu, văn hoá hủ bại có nguồn gốc nghìn năm mà không thèm tiếc nuối.

Tác giả: Lương Hoài Nam

 Năm 1853, ở Nhật Bản thời Mạc Phủ, 4 tàu chiến Mỹ của Đô đốc Perry lù lù tiến vào cửa biển Uraga mà không hề báo trước. Họ bắn một loạt đại bác lên trời thị uy, rồi đòi gặp chính quyền. Yêu sách của họ là Nhật Bản phải mở cảng biển cho tàu Mỹ đến giao thương.

Tinh thần cầu học: sự khác biệt giữa Việt Nam và Nhật Bản

Những samurai

 

Người Nhật xuất dương là để du học, để chinh phục (thời trước 1945 là bằng võ lực, giờ là để làm giàu), người Việt xuất dương là để kiếm việc làm thuê, thoát khổ cho riêng mình.

 

Tâm tính và tinh thần cầu học của quốc gia sẽ đưa lại những ngã rẽ khác nhau, hoặc phú cường hoặc tụt hậu. 

Người Nhật giữ lại truyền thống gì khi ăn tết Dương lịch?

Trước đây, Nhật Bản ănTết theo Âm lịch nhưng đã chuyển sang ăn Tết theo Dương lịch kể từ năm 1873. Người Nhật gọi dịp này là “Oshogatsu”, như một sự kiện để vinh danh vị thần Toshigamisama.
Từ năm 1844 đến ngày 31/12/1872 (ngày 2/12 năm Minh Trị thứ 5), người Nhật đón Tết theo lịch Thiên Bảo. Ngày 3/12 năm Minh Trị thứ 5 được sửa đổi thành ngày 1/1 năm Minh Trị thứ 6 (năm 1873). Việc sửa đổi này đã được chính phủ công bố vào ngày 9/11 năm Minh Trị thứ 5 (9/12/1872) và được áp dụng vào tháng sau đó.


Người dân Nhật Bản thả bóng bay đón năm mới 2016 tại tháp Tokyo, thủ đô Tokyo, Nhật Bản. 

Nhờ việc thay đổi lịch này mà chính phủ đã tiết kiệm được tiền trả lương tháng 13 cho công chức (vì nếu tính theo lịch cũ thì năm Minh Trị thứ 6 có tháng 6 là tháng nhuận) và giảm bớt ngày nghỉ, tăng sản lượng quốc gia.

Vì sao có người chịu lạnh tốt hơn người khác?

Quang Minh - Iflscience Thứ Ba, ngày 26/01/2016 19:00 PM (GMT+7)

(Dân Việt) Những thợ lặn ngọc trai ở Nhật bơi dưới giá rét mà không cần quần áo chuyên dụng. Ngược lại, có những người chỉ cần dòng biển ấm vỗ nhẹ vào bụng đã rùng mình. Tại sao có sự khác biệt rất lớn giữa khả năng chịu lạnh đến vậy?

   

Theo IFL Science, một trang chuyên về khoa học thường thức, cảm giác lạnh xuất hiện khi da gửi tín hiệu kích ứng về não về nhiệt độ bên ngoài. Sự kích ứng không chỉ liên quan với nhiệt độ bên ngoài mà còn cả tần suất thay đổi nhiệt độ.

Khi nhảy xuống nước lạnh hoặc nhiệt độ bên ngoài buốt giá, chúng ta cảm thấy lạnh vì nhiệt độ da tụt quá nhanh. Nếu chúng ta tiếp xúc từ từ, cái lạnh sẽ không đến đột ngột. Kích ứng gửi về não giúp chúng ta điều chỉnh hoạt động, tránh để thân nhiệt tụt đột ngột dẫn tới chết người.

Ở những người khỏe mạnh, cơ chế sinh lý học ngăn chứng hạ nhiệt xảy ra.  Kích ứng từ da sẽ đến "vùng dưới đồi" não bộ, một khu vực chịu trách nhiệm kiểm soát thân nhiệt bên trong cơ thể. "Vùng dưới đồi" ngăn chặn sự tụt thân nhiệt dù bên ngoài trời lạnh.

Nhiều người coi bơi giữa mùa đông băng giá là cách tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Người Nhật dạy con

Kì 1: Cho đi học một mình từ nhỏ

 

(Dân Việt) Trong những ngày lạnh giá này, hình ảnh học sinh Nhật Bản mặc quần cộc đi học trong cái rét tê tái khiến nhiều người nước ngoài ngạc nhiên. Nhưng bố mẹ Nhật Bản còn có nhiều nguyên tắc dạy con khác mà nhiều bố mẹ Việt Nam hay các nước khác chưa chắc dám thử, như cho con tự đi học một mình từ lúc còn nhỏ.

   

Cách dạy con của người Nhật thường gây ngạc nhiên cho các ông bố bà mẹ ở nước khác. Loạt bài này sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu, lý giải những nguyên tắc dạy con đôi khi "trái khoáy" của bố mẹ người Nhật.

Kênh truyền hình Úc SBS 2 gần đây chia sẻ bộ phim tài liệu ngắn có tựa đề "Những đứa trẻ độc lập của Nhật Bản" trên YouTube, trong đó so sánh một bé gái Nhật Bản và một bé gái người Úc, đồng thời xem xét các yếu tố xã hội dẫn đến sự khác nhau trong kỳ vọng của bố mẹ về tính độc lập của con họ ở từng nước.

Đoạn phim dài 8 phút bắt đầu bằng câu tục ngữ của người Nhật Bản "Kawaii ko ni wa tabi o saseyo", nghĩa là "Hãy để con yêu của bạn có một cuộc hành trình".

Cô bé Noe Ando, 7 tuổi, tự đi học hằng ngày (Ảnh: Japan Today)

Vì sao người Nhật cứ nhìn thấy rác là nhặt?

(Dân Việt) Hình ảnh người Nhật dọn rác ở khán đài sân bóng, điểm chờ xe, nơi cắm trại… dù rác đó không phải do họ vứt ra khiến người nước ngoài vừa khâm phục vừa tò mò. Trên thực tế, ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng của người Nhật đã ăn vào máu ngay từ nhỏ.

   

Người Nhật dạy trẻ giữ gìn vệ sinh từ rất sớm. Các trường học không hề có nhân viên dọn dẹp, mà học sinh Nhật thường tự quét, lau dọn phòng học, cửa kính, cầu thang… khoảng 30 phút mỗi ngày.

Trong bài viết đăng trên báo Japan Times gần đây, tác giả Alice Gordenker kể lại chuyện chuẩn bị cho con vào lớp một ở trường Nhật.

Học sinh Nhật Bản ngày nào cũng phải dọn vệ sinh ở trường (Ảnh: Mje Magazine)

Cách người Nhật dạy trẻ vượt bằng được mọi khó khăn

Ở Mỹ hay ở Việt Nam, thông thường học sinh nào làm tốt nhất sẽ được mời lên bảng trình bày. Nhưng ở Nhật thì ngược lại.
Thứ Ba, ngày 02/02/2016, 00:08

 

Việc người Nhật dạy cho trẻ khả năng chịu đựng và rèn luyện cho chúng sức mạnh tinh thần để vượt qua khó khăn trong học tập có ý nghĩa lớn trong cuộc đời đứa trẻ sau này.

Năm 1979, Jim Stigler, một sinh viên mới tốt nghiệp ĐH Michigan, Mỹ, sang Nhật để nghiên cứu phương pháp giáo dục ở xứ sở mặt trời mọc. Anh ngồi ở hàng ghế cuối trong một giờ học toán lớp 4 để quan sát.

Stigler nhớ lại, người giáo viên đang dạy cả lớp vẽ hình lập phương trên giấy, và một học sinh không vẽ được một hình đúng. Thầy giáo nói với cậu bé: "Sao con không thử vẽ lên bảng nhỉ?". Ngay lúc đó Stigler nghĩ: "Thú vị đây! Ông ấy bảo người không làm được lên trình bày trên bảng".

 

Người Nhật thường dạy cho trẻ sức chịu đựng và kiên nhẫn để vượt qua khó khăn trong học tập (ảnh: Japan Times)

Vì sao Nhật Bản không cho trẻ nghỉ học khi rét 2 độ C?

Quang Minh - Tổng hợp Thứ Hai, ngày 25/01/2016 14:58 PM (GMT+7)

khi được hỏi, các bậc cha mẹ Nhật đều trả lời: "Dĩ nhiên là con sẽ bị ốm rồi. Mục đích của trẻ con đi học là để bị cảm lạnh và bị ốm". Sau khi trải qua được thử thách đầu đời này, các em sẽ có sức đề kháng hơn hẳn những bạn đồng trang lứa từ các quốc gia khác.

 

(Dân Việt) Hôm nay 25.1, nhiều trường tiểu học ở Hà Nội cho trẻ em nghỉ học vì nhiệt độ xuống dưới 10 độ C. Nhật Bản cũng đang hứng chịu đợt rét kỉ lục nhưng trái lại, các em học sinh vẫn mặc… quần đùi đến trường.

   

Hiện nay, nhiệt độ ở thủ đô Tokyo ghi nhận được ở mức dưới 4 độ C, trời rất rét dù có nắng. Tuy nhiên, các em học sinh kể cả trẻ nhỏ vẫn đi học bình thường. Truyền thống và văn hóa mặc quần đùi bất chấp giá rét của Nhật Bản là một điều lạ với nhiều quốc gia trên thế giới. Do đâu mà cha mẹ Nhật quyết định cho con em mình mặc "phong phanh" đến trường như vậy?

 

Trẻ em Nhật nô đùa trong nắng dù thời tiết đang là 4 độ C (Ảnh chụp ngày 25.1).

Văn hoá kinh doanh đáng nể của người Nhật

 Vân Đàm | 15/10/2015 08:09

"Người Nhật luôn cảm thấy khiếm nhã khi nói: "Tôi không thích sản phẩm này". Vì vậy, họ sẽ nói: 'Tôi thích, oh, đây là một ý tưởng khá thú vị, hãy để chúng tôi suy nghĩ về nó".

 

Tại Nhật Bản, việc đưa danh thiếp được coi là một nghi lễ quan trọng. Nếu làm sai việc này, bạn sẽ bị coi là ngu ngốc, hoặc tệ hơn nó cho thấy đây là hành động xúc phạm tới đối tác.

Lối sống "giả nghèo giả khổ" của các đại gia Nhật Bản

13:00:00 15/10/2015

Không giống với giới nhà giàu ở các nước trên thế giới, các đại gia Nhật có lối sống giản dị và khép kín. Họ ngại phô trương tới mức ngay cả hàng xóm cũng khó lòng phát hiện ra.
Khoảng cách chênh lệch giàu nghèo rất lớn ở các nước trên thế giới luôn là vấn đề nhức nhối và rất được xã hội quan tâm. Kinh tế - xã hội phát triển khiến cho khoảng cách chênh lệch này ngày càng lớn hơn. Tại nhiều nơi, người giàu có những khu vực dành riêng cho mình với phong cách sống khác hẳn "người thường". Đã có không ít những câu chuyện kể về sự ngông cuồng và phô trương của giới nhà giàu khắp thế giới, thế nhưng, trong số đó, người ta dường như chưa từng nghe được câu chuyện nào về các nhà giàu Nhật Bản.

Không giống với các nước khác, ở Nhật Bản, một trong những nước có nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, đa số người giàu chỉ thích sống giản dị và khép kín. Họ không thích khoe khoang sự giàu có của mình mà chỉ âm thầm hưởng thụ, thậm chí, giới nhà giàu ở Nhật còn có thói quen sống ẩn mình trong đám đông. Có thể khi sống trên đất Nhật, bạn sẽ khó lòng nhận ra hàng xóm của mình là một "đại gia", bởi vì người ta sống chẳng khác mình là bao.

Tại sao Nhật không có người siêu giàu?

Thuế thu nhập và thừa kế tài sản quá cao đã ngăn chặn việc quá nhiều tiền tập trung vào tay của một nhóm người nhỏ trong xã hội.
6 tháng sau khi Thomas Piketty xuất bản cuốn sách "Tư bản mới của thế kỷ 21" tạo được nhiều tiếng vang tại Mỹ và châu Âu, cuốn sách cũng được bán rất chạy tại Nhật. Cuốn sách đã so sánh về sự khác biệt giữa tầng lớp giàu có tại Mỹ, châu Âu với Nhật. Và theo quan điểm của Piketty, người giàu tại Nhật có những điểm rất riêng.

Vì sao Nhật Bản có những công ty nghìn năm tuổi?

Vân Đàm/theo The Atlantic | 21/12/2015 08:58

Có một số lượng không nhỏ những công ty của Nhật Bản đã tồn tại và hoạt động liên tục được cả nghìn năm.

Những công ty trăm năm tuổi ở Mỹ như General Electric hay Ford trở thành "cây đai thụ" dưới con mắt Google hay Facebook. Tuy nhiên, thực tế có một số lượng không nhỏ những công ty của Nhật Bản - đã tồn tại và hoạt động liên tục được cả nghìn năm.

CEO Nhật 'chấm điểm' kỹ sư CNTT Việt Nam

Trong mắt CEO của nhiều công ty Nhật Bản, kỹ sư CNTT của Việt Nam được xếp "hạng trên" về kỹ thuật nhưng chưa đạt hiệu quả khi làm việc theo nhóm.

Việt Nam đang là điểm đến được các doanh nghiệp Nhật Bản ưu tiên hàng đầu về ủy thác dịch vụ CNTT (IT Outsourcing). Kết quả khảo sát của Hiệp hội phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) cho thấy, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp CNTT Việt với Nhật năm 2014 tăng trung bình 77%, thậm chí có doanh nghiệp tăng tới 400-500%.

Chỉ nửa đầu năm 2015, số lượng nhân viên làm việc cho thị trường Nhật tăng 46,4% so với cùng kỳ 2014. Trong số này, công ty FPT Software có đến 4.500 nhân viên làm việc trong các dự án với khách hàng Nhật (500 người làm trực tiếp tại Nhật Bản, còn lại là thực hiện dự án từ Việt Nam).

Khi làm việc với đối tác Nhật, nhiều công ty Việt Nam gặp hai khó khăn cơ bản là làm thế nào để chiếm lòng tin của khách hàng và xây dựng đội ngũ nhân sự chất lượng cao (vừa có trình độ kỹ thuật và biết tiếng Nhật). Chính vì thế, không ít công ty cảm thấy e ngại khi tham gia thị trường đầy tiềm năng này. Trong khi đó, doanh nghiệp Nhật lại đánh giá khá cao kỹ sư CNTT Việt Nam.

Từ trái sang: ông Toshinori Nakamura, Giám đốc SDNA, ông Nobuyuki Ichiba, Giám đốc Nissen và ông Kaichiro Sakuma, Giám đốc Hitachi Solution. 

Tại sao người Nhật lại kém tiếng Anh một cách đáng ngạc nhiên?

Trình độ tiếng Anh của người Nhật được cho là kém hơn Đài Loan, Hàn Quốc và nhiều nước Đông Nam Á.

Một cuộc khảo sát khác cũng do Bộ Giáo dục Nhật thực hiện và công bố cho thấy đến 60% học sinh trả lời rằng họ không thích học tiếng Anh. Chính vì vậy việc học tiếng Anh cho đến nay chủ yếu là để đối phó với các bài kiểm tra chứ học sinh không thích rèn luyện kỹ năng nói và viết.

John Henry là một giáo viên tiếng Anh đã đến Nhật được 10 năm. Anh đã dạy qua rất nhiều trường lớp khác nhau, từ các trung tâm tiếng Anh nhỏ cho đến lớn, tại Tokyo cũng như nhiều thành phố khác tại Nhật.

Khi giảng dạy cho người Nhật, anh nhận thấy người Nhật rất lịch sự, chăm chỉ, chịu khó ghi chép, luyện tập với bạn bè. Tuy nhiên anh cho rằng thực sự trình độ tiếng Anh của người Nhật nói chung khiến anh khá thất vọng, anh đã kỳ vọng người Nhật nói tiếng Anh giỏi hơn thế rất nhiều.