Không xét về nền tảng hạ tầng kỹ thuật, chỉ xét riêng khía cạnh văn hóa thôi , cũng có thể thấy nhân loại đã có thể thiệt thòi nhiều nếu Edison được sinh ra ở Việt Nam!
Những thông tin về hai bố con "Đại tướng quân" hai lúa Trần Quốc Hải, làm tôi liên tưởng tới Thomas Edison và hơn 1000 phát minh được đăng ký bởi ông. Tại sao Edison có thể có và đăng ký một số lượng phát minh, sáng chế lớn đến vậy từ hàng trăm năm trước, trong khi cha con ông Hải lại phải sang tận Campuchia để phát huy khả năng của mình trong bối cảnh Việt Nam đang cần thúc đẩy năng lực sáng tạo của mọi công dân để góp phần chấn hưng đất nước?
Không xét về mặt thể chế, cơ chế - vốn còn đầy rẫy các bất cập và hạn chế trong việc khuyến khích, nâng đỡ các phát minh ở nước ta lâu nay; cũng không xét về nền tảng hạ tầng kỹ thuật, chỉ xét riêng khía cạnh văn hóa thôi, cũng có thể thấy nhân loại đã có thể thiệt thòi nhiều nếu Edison được sinh ra ở Việt Nam!
Cần thẳng thắn thừa nhận rằng bên cạnh những nét đẹp ngàn đời của mình, Văn hóa truyền thống của Việt Nam chúng ta cũng chứa đựng những yếu tố kìm hãm tính sáng tạo của con người.
 |
| Một tướng lĩnh Campuchia bên chiếc xe thiết giáp do cha con ông Hải chế tạo hoàn chỉnh. Ảnh: LĐO |
Trước hết, do được bắt nguồn từ văn minh lúa nước, người Việt ngày trước có xu thế sống quần cư và lâu dài tại một nơi nhất định. Nếu không có bất trắc gì do chiến tranh hay thiên tai thì đa phần dân chúng chỉ sinh sống tại quê hương bản quán của mình chứ ít chịu đi xa nếu không bị bắt buộc. Câu nói "tha phương cầu thực" hay "sảy nhà ra thất nghiệp" phần nào nói lên tính cách này. Điều kiện sống ít thay đổi đã dần dần làm cho con người ta không phải đối mặt với nhiều thách thức mới và qua đó định hình tính cách "ngại" hay "lười" thay đổi hoặc không có nhu cầu tìm kiếm cái mới.
Đặc biệt kể từ khi Nho giáo được truyền bá và ngấm sâu vào văn hóa của người Việt đã góp phần tạo nên một xã hội Việt Nam ì ạch, ngại và chậm thay đổi, cũng như luôn bị "lỡ nhịp" khi cần đưa ra các quyết sách quan trọng cho cộng đồng.
