(Theo tạp·chí Ngôn ngữ & Đời sống,
số 8/2006).
Tác·giả: Cao·Chư
Tác·giả: Cao·Chư
Đó là điều ai cũng có·thể biết và được nhiều
người nói tới. Nhưng trên thực·tế, thì việc·làm·nghèo ngôn·ngữ là có thực. Tôi
nhớ có một lần lãnh·đạo nọ đến thăm một bà·cụ trên một trăm tuổi, hẳn·là để
thấy bà·cụ minh·mẫn đến bực nào, vị lãnh·đạo hỏi: "Cụ ngủ có tốt
không?". Bà·cụ trả·lời: "Ngủ sao lại tốt?". Tôi giật·mình vì quả·thật,
người·ta chỉ nói "ngủ ngon", chứ không ai nói "ngủ tốt",
nếu có hẳn chỉ dành để chỉ… giấc ngủ nghìn thu. Chữ "tốt" có thể hàm
nhiều nghĩa, dùng được cho rất nhiều trường·hợp, chữ "ngon" nguyên·nghĩa
là cảm·giác về thức·ăn, nhưng quả trường·hợp này không·thể thay chữ
"ngon" bằng chữ "tốt" được, nếu không tối·nghĩa hay ngược·nghĩa,
thì ít ra cũng làm mất cả sức gợi của nó. Lại khi xem truyền·hình, tôi tự hỏi,
sao những người·tường·thuật bóng·đá thỉnh·thoảng lại gọi là “cầu·thủ tốt”,
trong khi đúng ra phải gọi là "cầu·thủ hay", hoặc "cầu·thủ
giỏi". Tôi nghĩ chắc các vị đã bị “Anh·hoá” bởi từ "good·player",
vì trong tiếng Anh, chữ "good" hàm cả nghĩa tốt, hay, giỏi. Trong khi
đó, trong tiếng Việt, chữ tốt có thể hàm nghĩa rộng nhưng chủ·yếu nói đến phạm·trù
đạo·đức (tốt–xấu hay thiện–ác), nhưng sao không gọi là hay, giỏi, cụ thể và gây
ít hiểu nhầm hơn, mà lại phong·phú hơn không?
