Đuôi câu 은/는데요

Người dịch và biên·soạn: Nguyễn-Tiến-Hải

Vị·ngữ của câu kết·thúc bằng 은데요 hoặc 는데요.

Đuôi 은/는데요 dùng khi:

- giới·thiệu một tình·huống nào đó và đợi sự hồi·âm của người nghe (đưa ra hoặc giải·thích hoàn·cảnh trước khi đặt một câu hỏi, mệnh·lệnh hay đề·nghị). Sử·dụng 은/는데요 làm cho câu nói mềm·mại hơn so với khi không dùng.
- từ·chối một lời đề·nghị một cách lịch·sự vì nó có tác·dụng làm cho câu nói mềm·mại hơn so với -아/어요.

(Nếu động·từ có đuôi 은/는데 nhưng động·từ đó không ở cuối câu mà ở giữa câu thì hãy xem bài viết này Đuôi 은데/는데/ㄴ데 của động·từ ở giữa câu)

1. Quy·tắc:

1.1. Dạng hiện·tại:

1.1.1. Nếu vị·ngữ là Động·từ:

**Luôn thêm 는데요 vào gốc động·từ cho dù nó tận·cùng bằng nguyên·âm hay phụ·âm.

Động·từ + 는데요
오다 (đến)  => 오는데요
쓰다 (viết) => 쓰는데요
듣다 (nghe)  => 듣는데요
찾다 (tìm)  => 찾는데요
있다 (có) => 있는데요
없다 (không có) =>  없는데요 

Bất·quy·tắc ‘ㄹ’

놀다 (chơi)	→	노는데요
알다 (biết)	→	아는데요
살다 (sống)	→	사는데요
만들다 (làm)	→	만드는데요

Ví·dụ:
가다 => 가는데요
지금 식당에 가는데요. 나와 같이 갈까요? = Giờ tao đi nhà hàng đây. Mày có đi với tao không? 

**Bất·quy·tắc  싶다 => 싶은데요
1. 집에 가고 싶은데요. = Tôi muốn [đi] về nhà.
2. 옷을 한 벌 사고 싶은데요. 어디로 갈까요? = Tôi muốn mua một bộ quần áo. Đi đâu đây? (Tôi cần phải đi đâu để mua được nó?)

1.1.2. Nếu vị·ngữ là tính·từ:

Tính·từ+ -ㄴ데요/은데요

**Nếu tính·từ kết·thúc bằng một nguyên·âm hay 아니다 thì thêm ㄴ데요.

Ví·dụ:
고프다 (đói)  => 고픈데요
배가 고픈데요. 밥을 먹읍시다. = Mình đói bụng rồi. Đi ăn cơm thôi (nào).

바쁘다 (bận)	→	바쁜데요
예쁘다 (xinh đẹp)	→	예쁜데요

** Nếu tính·từ kết·thúc bằng một phụ·âm thì thêm 은데요.

좋다 (tốt)	→	좋은데요
작다 (nhỏ)	→	작은데요
많다 (nhiều)	→	많은데요
피곤하다 (mệt mỏi)	→	피곤한데요

Dạng bất·quy·tắc  ‘ㄹ’

멀다 (xa)

→

먼데요

Dạng bất·quy·tắc ‘ㅂ’

덥다 (nóng)	→	더운데요
춥다 (lạnh)	→	추운데요

**Nếu tính·từ kết·thúc bằng 있다 / 없다 thì thêm 는데요.
Ví·dụ:
이 책이 아주 재미있는데요. 한번 읽어 보세요. = Sách nay hay đấy. Thử đọc một lần đi.

1.1.3. Nếu vị·ngữ là danh·từ: 

N+ ㄴ데요/인데요
**  Danh·từ+‘이다 (là) hoặc 아니다 (không là)’ => dùng ㄴ데요.

이다 (là) → 인데요
아니다 (không là) → 아닌데요

Với "Danh·từ + 이다'" dùng 인데요

Nếu danh·từ kết·thúc bằng một phụ·âm thì thêm 인데요
Nếu danh·từ kết·thúc bằng một nguyên·âm thì thêm ㄴ데요

Ví·dụ:
철수 씨는 서울대 학생인데요. = 철수 là sinh·viên đại·học 서울.
김철수 씨 계세요?  = 김철수 có ở trong đó không?
- 네, 전데요.  = Vâng, tôi đây.
외국인인데요. = Tôi là một người nước ngoài.

1.2. Dạng quá·khứ

Khi nói về quá·khứ thì dùng 았는데요/었는데요.

Động·từ/Tính·từ+ 았/었는데요

Chia động·từ ở thì quá·khứ, sau đó bỏ 아요/어요 thêm 는데요.

오다 (đến)	→	왔는데요
듣다 (nghe)	→	들었는데요
찾다 (tìm)	→	찾았는데요
있다 (có)	→	있었는데요
없다 (không có)	→	없었는데요
좋다 (tốt)	→	좋았는데요
춥다 (lạnh)	→	추웠는데요
피곤하다 (mệt)	→	피곤했는데요
바쁘다 (bận)	→	바빴는데요
멀다 (xa)	→	멀었는데요

Ví·dụ:

예약했는데요. = Tôi đã đặt trước rồi.

어제 전화했는데요. 왜 전화 안 받았어요?
Tối qua tao gọi điện cho mày. Sao mày không nhắc máy?

지갑을 잃어버려서 왔는데요.
Vì mất ví nên tôi đã đến đây.

2. So·sánh đuôi 어요/아요 và đuôi (으)ㄴ데요/는데요

A: 여보세요. 마이클씨 집에 있어요? (Allo, Michael có ở nhà không?)
B: (i) 지금 없어요. Không, anh ấy không có ở nhà. (trực·tiếp, quả·quyết)
(ii) 지금 없는데요. Không, anh ấy không có ở nhà. (Tôi có thể giúp anh việc gì?) - gián·tiếp

Tham·khảo:

1. Sogang Univ, http://quizlet.com/5965774/sogang-2-a-grammar-flash-cards/
2. 서울대, "한국어 2", 3과.
3. http://www.indiana.edu/~korean/K102/L10C1G10_3.html
4. http://www.livingincmajor.com/my-korean-grammar-usage-note-9-predicative-sentence-ending