Tính cộng·đồng đáng nể của người Hàn·Quốc

Tác·giả: Lê Huy Khoa

Bản chất của con người là sống nương tựa vào nhau, mức độ đó yếu hay mạnh thể hiện qua từng đặc tính văn hóa của từng dân tộc. Ở xã hội toàn cầu hóa thì con người lại càng cần có nhu cầu liên kết. Nếu ai đã từng đọc quyển sách “Người Trung Hoa lưu lạc” thì sẽ hiểu tại sao người Hoa Kiều lại có thể đi khắp mọi nơi trên thế giới và tồn tại tốt. Và nếu ai đã tiếp xúc với người Hàn Quốc thì sẽ thấy tính cộng đồng của họ mạnh mẽ đến thế nào.

Ở Việt Nam có khoảng 80 000- 100 000 người Hàn Quốc đầu tư sinh sống, từ tập đoàn hùng mạnh như Samsung cho đến những nghề nhỏ hơn. Họ làm đủ nghề, bất kể qui mô lớn nhỏ, từ những cái nhỏ nhất như bán thịt heo, gia hạn visa, quán ăn, đặt vé máy bay, giặt là, dịch thuật, karaoke, hướng dẫn du lịch.. và có đặc điểm chung là đều tồn tại được vì tính cộng đồng của họ.

Biểu hiện đơn giản nhất hằng ngày của họ là làm gì cũng phải theo nhóm, ăn, uống cà phê cũng phải ngồi theo chung, ít sinh hoạt cá nhân.

Tìm hiểu, chúng ta sẽ thấy các doanh nghiệp Hàn Quốc chỉ sử dụng dịch vụ do công ty Hàn cung cấp, từ bảo hiểm, vận chuyển, thông quan, tài chính, trang trí, dịch vụ tư vấn, luật, xây dựng.. Người Việt không chen chân vào được mấy lĩnh vực này.

Ở Việt Nam, người Hàn Quốc tập trung sống thành khu như ở Phú Mỹ Hưng, Thăng Long, Phạm Văn Hai, nhiều khi vào đó thấy bảng hiệu, người Hàn đi lại chúng ta không thể biết đó là Việt Nam hay Hàn Quốc. Họ quây quần bên nhau, sử dụng dịch vụ của nhau và tạo ra sự liên kết sinh tồn đáng nể, tự họ tạo thành một vòng tròn về cung và cầu, hoàn thiện, khép kín.

Không có thể ai ngờ một quán ăn Hàn Quốc ở Huế, không ngon, khách Việt vắng nhưng vẫn tồn tại năm này qua năm khác, họ nói chỉ cần một ngày một đoàn khách du lịch đến với họ là được.

Nghe nói có khoảng 200 nhà hàng Hàn Quốc ở Tp HCM (chủ yếu nhờ người Việt đứng tên) ăn nên làm ra tất cả đều hoạt động tốt. Người Hàn ăn món ăn Hàn vì thói quen, nhưng nếu hỏi họ tiếp khách Việt ở đâu, họ luôn ưu tiên quán ăn Hàn.

Ở Đà Nẵng có quán matxa chân của người Hàn rất đông khách, muốn đến phải đặt chỗ trước, khách 99% là người Hàn quốc đi du lịch.

Chủ đầu tư xây dựng Hàn Quốc không bao giờ thuê công ty xây dựng Việt Nam trực tiếp, phải qua một nhà thầu phụ Hàn Quốc và mới tới công ty Việt. Thậm chí có trường hợp công ty thầu phụ Hàn Quốc cũng chính là công ty Việt Nam do người Hàn mươn người Việt đứng tên

Người Hàn thích thuê phiên dịch có liên quan đến Hàn Quốc (phiên dịch người Hàn, gốc Hàn, vv..) nhiều hơn, họ chỉ thuê hướng dẫn viên người Hàn. Thậm chí có thời một số doanh nghiệp Hàn Quốc cương quyết trả lương cho phiên dịch mở mức độ cố định vì sợ trả cao ảnh hưởng công ty Hàn quốc khác.

Công ty Hàn Quốc mua vật dụng vv.. đa số chọn mua hàng của Hàn Quốc, từ cái lớn như tìm nhà thầu, xe hơi, máy tính, tủ lạnh, đến cả cái nhỏ nhất như bánh, kẹo, ăn uống. Lotte Mart điểm số 1 ở PMH cũng mục tiêu nhắm đến trước tiên là cộng đồng người Hàn ở khu vực này, và nhờ đây thành công, họ hiện tại đang mở rộng kinh doanh tại Việt Nam. Có người Hàn Quốc chạy đi xa hơn để mua một mặt hàng Việt Nam do người Hàn bán, chứ không mua của cửa hàng người Việt ngay bên cạnh, họ tặng quà bao giờ cũng phải là sản phẩm của Hàn quốc làm ra.

Người Hàn thích tuyển dụng người Hàn, đề bạt người Hàn và tin tưởng người Hàn hơn người nước khác, dù đó là ở môi trường nào.

Người Hàn Quốc thích bán hàng qua đại lý người Hàn, không thích giao dịch trực tiếp với người nước ngoài, họ giải thích muốn tạo điều kiện cho đại lý sinh tồn.

Thuê xe của công ty cho thuê xe Hàn Quốc là đắt, nhưng công ty Hàn Quoc họ vẫn thuê chứ không thuê công ty Việt, đó là lý do một công ty thuê xe của Hàn Quốc làm ăn phát đạt ở Việt nam, bây giờ thì mở rộng ra cả Hà nội, Đà Nẵng vv..

Đi hãng hàng không Hàn Quốc biết là không phải lúc nào cũng thuận tiện, nhưng người Hàn luôn chọn Korea hoặc Asian làm những lựa chọn đầu tiên. Hãng hàng không Hàn Quốc phát triển vì luôn có nhiều người dùng, viên chức Hàn Quốc ra nước ngoài có nghĩa vụ sử dụng Korean Airlines.

Năm 2002, hàng trăm ngàn người Hàn Quốc đã đổ ra đường để mừng sự kiện Hàn Quốc lần đầu tiên vào đến vòng tứ kết, bán kết word Cup thế giới, nhưng sự thật thì có hơn một nửa họ chẳng hiểu gì về bóng đá (ở Hàn Quốc bóng đá không phải là môn phổ biến nhất) họ nói: Chúng tôi tham gia vì đây là lễ hội của cả một dân tộc.

Người Hàn hay thành lập Hội: Hội lớn nhất là Hội người Hàn, rồi Hội doanh nghiệp, hội doanh nghiệp may mặc, hội doanh nghiệp xuất thân cùng khu vực, hội cùng học, hội chơi thể thao, leo núi vv.... Mỗi người Hàn có khi phải tham gia tối thiểu vài hội.

Dù trong nước hay ngoài nước, họ luôn nghĩ đến chính họ, ưu tiên cho chính họ trước. Tính cộng đồng của người Hàn Quốc hình thành như một hệ miễn dịch trong cơ thể, tự bảo vệ họ và nuôi sống chính họ, người ngoài làm ăn với Hàn Quốc nhiều khi khá khó chịu vì điều này.

Lý do người Hàn có tính cộng đồng cao được hiểu bằng nhiều cách, do quan hệ ràng buộc gia tộc rất mạnh, do thế giới quan cần hỗ trợ nhau, do tính thính ứng kém, do cần sự đồng lòng trong sinh hoạt, do giá trị quan về số phận, do sự không tin tưởng nhau về đối nhân xử thế lúc thường ngày vv.. Họ biết dùng những điểm yếu của chính mình để tạo ra điểm mạnh cho mình. Người Nhật bản, người Trung Quốc, người Hàn Quốc như vậy và vì vậy thành công.

Chưa có đất nước nào dân số ít, diện tích nhỏ lại ảnh hưởng đến Việt Nam như Hàn Quốc hiện nay, từ phim, ảnh, suy nghĩ, giải trí, thời trang, đầu tư, kinh tế, học tập. Các nhà bán lẻ siêu thị Việt Nam đang cạnh tranh khốc liệt với Lotte Mart, các trung tâm tiếng Hàn của người Việt đang cạnh tranh khốc liệt với hệ thống ngôn ngữ Sejong, các quán ăn Việt Nam đang cạnh tranh với hệ thống nhà hàng Hàn Quốc, các tiệm bánh truyền thống Việt đang bị các tiệm bánh nổi tiếng Hàn Quốc Như Paris Baguette, Tous Les Jours đánh chiếm thị trường, Khách sạn thì Lottle đã mua lại Legend, còn trước đó thì hàng trăm công ty ngành dịch vụ VN đã và đang cạnh tranh với chính các công ty Hàn Quốc (nhờ người Việt đứng tên). Với việc Chính phủ Hàn Quốc tìm mọi cách hỗ trợ tối đa, bảo vệ tối đa quyền lợi của doanh nhân, doanh nghiệp người Hàn tại Việt Nam như hiện nay thì chưa nói đến chữ đồng hóa nhưng tương lai cũng thì hoàn toàn có thể. Việt Nam đang trở thành địa điểm để người Hàn Quốc thể hiện tính chất cộng đồng của mình.

Tôi chợt nhớ đến một giáo sư Hàn Quốc đưa ra một câu nhận xét rất nổi tiếng " Mọi nguoi ai cũng khen đại học Haward đào tạo ra toàn nhân tài và CEO cho thế giới, nhưng họ lại không biết rằng điểm lớn nhất của những người học trường này chính là họ c luôn liên lạc với nhau và bất cứ khi nào có vi trí làm việc tốt, vị trí CEO trống, thông tin tuyển dụng thì họ ưu tiên cho chính bạn học của họ".

Vẫn biết khái niệm tính cộng đồng có khi khác với khái niệm yêu nước. Nhưng tính cộng đồng yếu thì tình yêu nước cũng sẽ yếu. Và tính cộng đồng yếu của chúng ta thể hiện ở tâm lý sính ngoại: học trường ngoại, dùng đồ ngoại, đi xe ngoại, cái gì ngoại thì mới dùng, mới tốt, thuyết phục cái gì cũng phải là của nước ngoài làm mới tin.

Nhu cầu sử dụng dịch vụ, sản phẩm tốt hơn là điều chính đáng, nhưng nếu người Hàn Quốc cũng suy nghĩ như thế thì họ sẽ không có Samsung, Hyundai và hàng ngàn sản phẩm khác.

Tâm lý sính ngoại của người Việt đang giết chính hàng hóa, kinh tế, kỹ thuật, giáo dục, dịch vụ của Việt Nam chúng ta.

Yêu nước cần phải từ hành động nhỏ nhất. Bạn không yêu hàng hóa, dịch vụ, giá trị, ẩm thực vv.. trong nước, không yêu chính bạn thì chẳng ai yêu hộ bạn cả, nếu đó chỉ là sự tội nghiệp bố thí mà thôi.

Nguồn: Lê Huy Khoa Kanata, 2014-08-07