[Lăng kính CNTT của Lee Seong-yeop] Ba cú sốc của AI và tình hình hiện tại của Hàn Quốc

Nguồn ảnh: AIkoreacommunity

Điều quan trọng nhất đối với khả năng cạnh tranh của AI là nguồn nhân lực chuyên nghiệp. Hiện tượng hiện nay là các tài năng khoa học và kỹ thuật xuất sắc vẫn ở lại Hoa Kỳ thay vì Hàn Quốc ngay cả khi họ vào trường y hoặc theo đuổi sự nghiệp khoa học và kỹ thuật có thể là do quan điểm cho rằng các tài năng khoa học và kỹ thuật hiện nay không thể đạt được cuộc sống ổn định và giàu có bằng cách khởi nghiệp tại Hàn Quốc.

Lee Seong-yeop, Giáo sư khoa Quản lý công nghệ sau đại học tại Đại học Hàn Quốc/Giám đốc Trung tâm chính sách luật công nghệ = Sự cố đầu tiên mà trí tuệ nhân tạo (AI), một cỗ máy giống với trí thông minh của con người, gây sốc cho nhân loại chính là cú sốc AlphaGo. Đây là sự cố xảy ra vào tháng 3 năm 2016 khi AI AlphaGo của Google DeepMind đánh bại kỳ thủ cờ vây số 1 thế giới Lee Sedol, đẳng 9 Dan, với tỷ số 4 thắng và 1 thua.

Công nghệ AI kết hợp học sâu và học tăng cường bằng cách sử dụng mạng nơ-ron đã chứng tỏ rằng nó có thể vượt qua cấp độ cao nhất trong trò chơi cờ vây phức tạp, đòi hỏi khả năng tư duy của con người. Cú sốc này, báo hiệu sự xuất hiện của kỷ nguyên AI toàn diện, cho thấy AI có thể vượt qua con người không chỉ trong các nhiệm vụ lặp đi lặp lại đơn giản mà còn trong các lĩnh vực đòi hỏi tư duy sáng tạo.

Cú sốc AI thứ hai là AI tạo sinh ChatGPT, được phát hành vào tháng 11 năm 2022. Trong khi các công nghệ AI hiện tại chỉ giới hạn ở việc phân tích dữ liệu và dự đoán các mô hình, AI tạo sinh hiện có thể thực hiện các nhiệm vụ như sáng tạo, đưa ra ý tưởng, mã hóa và viết tài liệu. Các mô hình ngôn ngữ quy mô lớn như ChatGPT đã phát triển đến mức có thể tạo ra các câu tự nhiên, hiểu ngữ cảnh và tiến hành các cuộc trò chuyện.

Khi AI thay thế lĩnh vực sáng tạo và tạo ra, vốn được coi là lĩnh vực riêng của con người, hiện tượng AI thay thế công việc tri thức đang diễn ra. Hơn nữa, trong khi trước đây công nghệ AI chỉ có thể được sử dụng bởi một số ít viện nghiên cứu hoặc công ty, AI tạo sinh đang được cung cấp dưới dạng dễ dàng tiếp cận với người dùng nói chung và việc sử dụng AI đang mở rộng trên tất cả các ngành. Theo đó, dự kiến ​​khả năng sử dụng AI của các cá nhân và công ty sẽ quyết định sự tồn tại và phát triển của họ.

Thứ ba là cú sốc Deepseek. Đây là sự cố gây chấn động ngành công nghệ và thị trường tài chính toàn cầu với sự xuất hiện của công ty khởi nghiệp AI Deepseek của Trung Quốc. DeepSeek là một công ty được thành lập vào tháng 7 năm 2023 bởi Liang Wenfeng, người đã nhận bằng cử nhân và thạc sĩ về kỹ thuật thông tin điện tử từ Đại học Chiết Giang, một trường đại học danh tiếng tại Trung Quốc. Công ty đã làm rung chuyển thị trường toàn cầu vào tháng 1 năm nay trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán tại Hàn Quốc bằng cách phát hành một mô hình AI có tên 'DeepSeek-R1' vượt trội hơn một số hiệu suất của ChatGPT.

Cũng có bình luận cho rằng đây là sự kiện có thể so sánh với "khoảnh khắc Sputnik", cú sốc mà người Mỹ phải chịu khi Liên Xô phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới vào năm 1957.

Theo thông báo của Deepseek, chi phí phát triển cho mô hình này chỉ khoảng 8 tỷ won, chỉ bằng 5% chi phí mà OpenAI tại Mỹ đã chi để phát triển ChatGPT. Do những hạn chế xuất khẩu của Hoa Kỳ, Deepseek đã tạo ra các mô hình AI hiệu suất cao bằng cách sử dụng bộ tăng tốc AI hiệu suất thấp như H800, thay vì chip Nvidia H100 hiệu suất cao.

Cuối cùng, sự xuất hiện của Deepseek đã phá vỡ định kiến ​​cho rằng phát triển AI hiệu suất cao đòi hỏi chi phí cao và mở ra khả năng phát triển AI hiệu suất cao với chi phí thấp. Mà còn. Đây đã trở thành cơ hội để Trung Quốc tham gia cuộc cạnh tranh AI do Big Tech của Hoa Kỳ làm trung tâm, đồng thời giúp Trung Quốc xây dựng hệ sinh thái độc lập trong lĩnh vực AI bất chấp lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với công nghệ AI và bán dẫn.

DeepSeak cũng tuyên bố rằng họ sẽ cạnh tranh với OpenAI và Google, những công ty đang lựa chọn các mô hình đóng, bằng cách phát hành các mô hình của mình thông qua mã nguồn mở. Nguồn mở có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể sử dụng công nghệ AI, do đó các công ty khởi nghiệp, viện nghiên cứu và nhà phát triển cá nhân cũng có thể sử dụng AI, có lợi thế là thúc đẩy sự tiến bộ và đổi mới công nghệ. Trung Quốc dự kiến ​​sẽ mở rộng ảnh hưởng của mình trên thị trường AI toàn cầu bằng cách tận dụng hệ sinh thái nguồn mở.

Tác động của Deepseek cho thấy tiềm năng chuyển dịch trung tâm giá trị của ngành AI từ phần cứng như GPU sang các mô hình và dịch vụ phần mềm. Khi các mô hình AI trở nên nhẹ hơn và rẻ hơn, các công ty có nhiều khả năng tận dụng các API AI rẻ hơn hoặc các mô hình SaaS (Phần mềm dưới dạng dịch vụ) thay vì mua GPU đắt tiền. Trong trường hợp này, nếu nhu cầu về AI đám mây giảm, doanh số bán GPU cho trung tâm dữ liệu của Nvidia cũng có khả năng giảm.

Tuy nhiên, cũng có lời giải thích cho rằng mức tiêu thụ GPU sẽ không giảm nếu Nghịch lý Jevons xảy ra, giải thích hiện tượng nghịch lý là mức tiêu thụ tài nguyên có thể giảm khi AI trở nên hiệu quả hơn, nhưng mức tiêu thụ tài nguyên tổng thể lại tăng khi nhiều người phát triển và sử dụng AI hơn. Tuy nhiên, nghịch lý này có đúng hay không còn tùy thuộc vào mức độ ứng dụng rộng rãi của AI, vì vậy chúng ta sẽ phải chờ xem.

Trong khi đó, Apple đã có thể giảm đáng kể chi phí bằng cách không tham gia vào cuộc đua AI giữa các công ty công nghệ lớn và hiện có thể áp dụng AI hiệu quả thông qua AI tiết kiệm chi phí như Deepseek. Tuy nhiên, người hưởng lợi lớn nhất từ ​​sự xuất hiện của Deepseek là người tiêu dùng. Nguyên nhân là do người tiêu dùng hiện nay được hưởng lợi từ việc có nhiều sự lựa chọn hơn nhờ sự cạnh tranh khốc liệt.

Vậy, tình hình hiện tại của AI Hàn Quốc, quốc gia mơ ước trở thành một trong ba cường quốc AI toàn cầu, là như thế nào và DeepSec có ý nghĩa gì? Theo thông báo từ Viện nghiên cứu và chính sách phần mềm, tổng cộng 122 mô hình AI siêu lớn đã được phát hành trên thị trường toàn cầu vào năm ngoái. Hoa Kỳ và Trung Quốc đứng đầu và thứ hai với lần lượt 63 và 45 mô hình, trong khi Hàn Quốc đồng hạng ba với Pháp (3 mô hình). Xét về số lượng model, top 3 AI vẫn được duy trì.

Tuy nhiên, số lượng mô hình AI và các khía cạnh định tính khác lại đáng thất vọng. Theo bảng xếp hạng các mô hình AI siêu lớn toàn cầu của LMtest.com, phân loại các mô hình theo khả năng giải quyết vấn đề ở trình độ sau đại học, trong số 60 mô hình hàng đầu, Hoa Kỳ có 42 mô hình, Trung Quốc có 11, Pháp có 4, Israel có 2 và Canada có 1. Không có mô hình nào của Hàn Quốc được đưa vào. Ngoài ra, theo một nghiên cứu do Boston Consulting Group tại Hoa Kỳ thực hiện trên 73 quốc gia, Hàn Quốc được xếp vào nhóm thứ 2 về mức độ trưởng thành về AI. Nhóm đầu tiên là 'các quốc gia đi đầu về AI', bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Anh, Canada và Singapore, trong khi Hàn Quốc được phân loại là 'các quốc gia ổn định về AI' trong nhóm thứ hai, cùng với Pháp, Nhật Bản, Đài Loan, Israel và Úc.

Những ý kiến ​​đánh giá tích cực về tác động của DeepSeek cho rằng nó mang lại hy vọng rằng ngay cả từ góc độ của Hàn Quốc, quốc gia hoàn toàn thiếu cơ sở hạ tầng và tài nguyên máy tính, họ vẫn có thể trở nên cạnh tranh nếu có được năng lực công nghệ. Tuy nhiên, vẫn còn nghi vấn liệu công nghệ AI hiện tại của Hàn Quốc có theo kịp DeepSeek hay không và liệu hệ sinh thái AI của Hàn Quốc có được hình thành theo cách cho phép các công ty khởi nghiệp như OpenAI và DeepSeek thương mại hóa các công nghệ mới nhất và tuyệt vời nhất hay không.

Điều quan trọng nhất đối với khả năng cạnh tranh của AI là nguồn nhân lực chuyên nghiệp. Hiện tượng hiện nay là các tài năng khoa học và kỹ thuật xuất sắc vẫn ở lại Hoa Kỳ thay vì Hàn Quốc ngay cả khi họ vào trường y hoặc theo đuổi sự nghiệp khoa học và kỹ thuật có thể là do quan điểm cho rằng các tài năng khoa học và kỹ thuật hiện nay không thể đạt được cuộc sống ổn định và giàu có bằng cách khởi nghiệp tại Hàn Quốc.

Cho dù là chính phủ hay các công ty, cần phải tạo ra một nền văn hóa đầu tư chấp nhận thất bại trong các công ty khởi nghiệp, đầu tư trung hạn đến dài hạn và tập trung vào việc lựa chọn thay vì tính đồng nhất. Nhưng thực tế không phải như vậy. Ngoài ra còn có những câu chuyện tự hạ thấp bản thân về việc sinh viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm khi sử dụng bằng cấp khởi nghiệp của mình làm con đường đến với các tập đoàn lớn. Ngoài ra, người ta đã thảo luận vô số lần rằng việc đầu tư vào các nghiên cứu cơ bản như toán học và khoa học từ góc độ dài hạn là rất quan trọng đối với sự phát triển của các nghiên cứu ứng dụng và công nghệ, nhưng rất khó để xác nhận liệu điều này có thực sự xảy ra hay không.

Ngay cả khi Deepseek có thể tạo ra AI tiết kiệm chi phí thì thực tế vẫn đòi hỏi nguồn tài chính đáng kể, nhưng chi phí chỉ tương đối thấp so với Hoa Kỳ. Số lượng GPU mà DeepSec sở hữu tương đương với số lượng GPU mà chính phủ Hàn Quốc có kế hoạch mua vào năm tới. Đối với Hàn Quốc, quốc gia thiếu các trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng máy tính, chính phủ cần phải đi đầu và các công ty phải thực hiện các khoản đầu tư tiếp theo táo bạo.

Trong khi đó, nhu cầu về AI độc lập, được gọi là AI có chủ quyền dựa trên dữ liệu và cơ sở hạ tầng trong nước cũng có thể được xác nhận, như có thể thấy trong trường hợp DeepSec từ chối trả lời những câu hỏi trái ngược với các giá trị xã hội chủ nghĩa. Thật không may là không có mô hình AI nào trả lời được rằng Dokdo là lãnh thổ của chúng ta. Chúng ta cần tìm ra cách phát triển mô hình AI của Hàn Quốc, thông qua hợp tác công nghệ với các công ty công nghệ lớn hoặc thông qua năng lực công nghệ của chính chúng ta.

Theo cách này, có rất nhiều rào cản mà Hàn Quốc phải vượt qua để vươn lên từ một quốc gia yếu kém trong lĩnh vực AI trở thành một cường quốc. Trong tình hình thiếu hụt hoàn toàn vốn, công nghệ và nhân tài, các quy định về dữ liệu, v.v. sẽ nghiêm ngặt hơn so với ở Hoa Kỳ hoặc Trung Quốc. Chúng ta cần sự lãnh đạo mạnh mẽ của chính phủ, có thể tập trung vốn, công nghệ và nhân tài, đồng thời chúng ta cũng cần những đổi mới táo bạo về quy định, bao gồm cả dữ liệu. Trong tình hình hiện tại khi mỗi trường đại học, phòng nghiên cứu, công ty và bộ đều kêu gọi phát triển và thúc đẩy AI, tương lai của AI tại Hàn Quốc trở nên ảm đạm.

Đồng thời, chúng ta nên so sánh và phân tích công nghệ, nguồn nhân lực, vốn, chính sách và môi trường pháp lý của Hàn Quốc với Hoa Kỳ và Trung Quốc và tìm ra cách khắc phục những thiếu sót của họ. Không giống như vũ khí hạt nhân và vệ tinh mà các nước tiên tiến như Hoa Kỳ và Trung Quốc sở hữu, AI là lĩnh vực mà chúng ta có thể đạt được lợi thế so sánh thông qua việc nâng cấp nhờ vào khả năng CNTT tiên tiến của mình. Thời điểm vàng để quyết định liệu Hàn Quốc có trở thành quốc gia tiêu thụ AI hay không đã qua.

Lee Seong-yeop, Giáo sư, Khoa Quản lý Công nghệ Sau đại học, Đại học Hàn Quốc/Giám đốc, Trung tâm Luật và Chính sách Công nghệ